สรุปประเด็นสำคัญเกี่ยวกับการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน

การตัดสินผลการเรียนระดับมัธยมศึกษา

1. หลักเกณฑ์การตัดสินผลการเรียน
   • ตัดสินเป็นรายวิชา ผู้เรียนต้องมีเวลาเรียนไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของเวลาเรียนทั้งหมด
   • ผู้เรียนต้องได้รับการประเมินทุกตัวชี้วัดและผ่านตามเกณฑ์ที่สถานศึกษากำหนด
   • ผู้เรียนต้องได้รับการตัดสินผลการเรียนทุกรายวิชา
   • ผู้เรียนต้องได้รับการประเมินและมีผลการประเมินผ่านตามเกณฑ์ในการอ่าน คิดวิเคราะห์และเขียน คุณลักษณะอันพึงประสงค์ และกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน
2. การให้ระดับผลการเรียน
   • ใช้ระบบตัวเลข 8 ระดับ (0-4) โดยแบ่งเป็น:
     • 4 (ดีเยี่ยม) = 80-100%
     • 3.5 (ดีมาก) = 75-79%
     • 3 (ดี) = 70-74%
     • 2.5 (ค่อนข้างดี) = 65-69%
     • 2 (ปานกลาง) = 60-64%
     • 1.5 (พอใช้) = 55-59%
     • 1 (ผ่านเกณฑ์ขั้นต่ำ) = 50-54%
     • 0 (ต่ำกว่าเกณฑ์) = 0-49%
   • เกณฑ์การตัดสินผ่านแต่ละรายวิชาอยู่ที่ร้อยละ 50
   • มีตัวอักษรแสดงเงื่อนไขของผลการเรียนพิเศษดังนี้:
     • “มส” = ไม่มีสิทธิ์เข้ารับการวัดผลปลายภาค (เวลาเรียนไม่ถึง 80%)
     • “ร” = รอการตัดสินผลการเรียน (ข้อมูลไม่ครบถ้วน)
3. การประเมินการอ่าน คิดวิเคราะห์ และเขียน และคุณลักษณะอันพึงประสงค์
   • ผลการประเมินเป็น “ผ่าน” และ “ไม่ผ่าน”
   • กรณีผ่าน จะแบ่งเป็น 3 ระดับ: ดีเยี่ยม ดี และผ่าน
4. การประเมินกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน
   • ประเมินทั้งเวลาเข้าร่วมกิจกรรม การปฏิบัติกิจกรรม และผลงาน
   • ผลการประเมินเป็น “ผ” (ผ่าน) และ “มผ” (ไม่ผ่าน)

การเปลี่ยนผลการเรียนต่างๆ

1. การเปลี่ยนผลการเรียน “0”
   • จัดสอนซ่อมเสริมในตัวชี้วัดที่สอบไม่ผ่านก่อน
   • สอบแก้ตัวได้ไม่เกิน 2 ครั้ง ได้ระดับผลการเรียนไม่เกิน “1”
   • ถ้าสอบแก้ตัว 2 ครั้งแล้วยังได้ “0” ให้ดำเนินการโดย:
     • รายวิชาพื้นฐาน: ให้เรียนซ้ำรายวิชานั้น
     • รายวิชาเพิ่มเติม: ให้เรียนซ้ำหรือเปลี่ยนรายวิชาเรียนใหม่
2. การเปลี่ยนผลการเรียน “ร”
   • ให้ผู้เรียนแก้ไข “ร” ตามสาเหตุ (เช่น ส่งงานไม่ครบ, ไม่เข้าสอบ)
   • เมื่อแก้ไขแล้วให้ได้ระดับผลการเรียนตามปกติ (0-4)
   • หากไม่ดำเนินการแก้ไขภายในเวลาที่กำหนด ให้ผู้สอนนำข้อมูลที่มีตัดสินผลการเรียน
   • กรณีไม่แก้ “ร” ภายใน 1 ภาคเรียน ให้เรียนซ้ำ
3. การเปลี่ยนผลการเรียน “มส”
   • กรณีมีเวลาเรียน 60-79%:
     • จัดให้เรียนเพิ่มเติมจนครบตามกำหนด
     • วัดผลปลายภาคเป็นกรณีพิเศษ ผลการแก้ “มส” ได้ไม่เกิน “1”
     • ต้องดำเนินการให้เสร็จสิ้นภายในปีการศึกษานั้น
   • กรณีมีเวลาเรียนน้อยกว่า 60%:
     • รายวิชาพื้นฐาน: ให้เรียนซ้ำรายวิชานั้น
     • รายวิชาเพิ่มเติม: ให้เรียนซ้ำหรือเปลี่ยนรายวิชาเรียนใหม่
4. การเปลี่ยนผล “มผ”
   • จัดซ่อมเสริมให้ผู้เรียนทำกิจกรรมในส่วนที่ไม่ได้เข้าร่วมหรือไม่ได้ทำจนครบถ้วน
   • ดำเนินการให้เสร็จสิ้นภายในภาคเรียนนั้นๆ ยกเว้นมีเหตุสุดวิสัย

การเลื่อนชั้นและเกณฑ์การจบการศึกษา

1. การเลื่อนชั้น
   • ผู้เรียนต้องผ่านทุกรายวิชาพื้นฐานและเพิ่มเติมตามเกณฑ์
   • ต้องผ่านการประเมินการอ่าน คิดวิเคราะห์ และเขียน คุณลักษณะอันพึงประสงค์ และกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน
   • ระดับผลการเรียนเฉลี่ยควรไม่ต่ำกว่า 1.00
2. การเรียนซ้ำชั้น (กรณีใดกรณีหนึ่ง)
   • ผู้เรียนมีระดับผลการเรียนเฉลี่ยต่ำกว่า 1.00
   • ผู้เรียนมีผลการเรียน 0, ร, มส เกินครึ่งหนึ่งของรายวิชาที่ลงทะเบียน
3. เกณฑ์การจบมัธยมศึกษาตอนต้น
   • เรียนรายวิชาพื้นฐาน 66 หน่วยกิต และรายวิชาเพิ่มเติมตามที่สถานศึกษากำหนด
   • ได้หน่วยกิตตลอดหลักสูตรไม่น้อยกว่า 77 หน่วยกิต (พื้นฐาน 66 หน่วยกิต และเพิ่มเติมไม่น้อยกว่า 11 หน่วยกิต)
   • ผ่านการประเมินการอ่าน คิดวิเคราะห์ และเขียน
   • ผ่านการประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์
   • เข้าร่วมกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนและผ่านการประเมิน
4. เกณฑ์การจบมัธยมศึกษาตอนปลาย
   • เรียนรายวิชาพื้นฐาน 41 หน่วยกิต และรายวิชาเพิ่มเติมตามที่สถานศึกษากำหนด
   • ได้หน่วยกิตตลอดหลักสูตรไม่น้อยกว่า 77 หน่วยกิต (พื้นฐาน 41 หน่วยกิต และเพิ่มเติมไม่น้อยกว่า 36 หน่วยกิต)
   • ผ่านการประเมินการอ่าน คิดวิเคราะห์ และเขียน
   • ผ่านการประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์
   • เข้าร่วมกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนและผ่านการประเมิน

สรุป

การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ต้องมุ่งพัฒนาผู้เรียนอย่างเต็มศักยภาพ การตัดสินผลการเรียนต้องมีความโปร่งใส ยุติธรรม ตรวจสอบได้ และสอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลาง โดยเฉพาะการเปลี่ยนผลการเรียนต่างๆ ต้องดำเนินการตามระเบียบอย่างเคร่งครัด เพื่อให้ผู้เรียนได้รับโอกาสในการพัฒนาตนเองอย่างเต็มที่และจบการศึกษาตามเกณฑ์ที่กำหนด

เรียบเรียงและสรุปโดย นายจักรพงษ์ แผ่นทอง – งานวัดและประเมินผล โรงเรียนแก่นครวิทยาลัย
อ้างอิงข้อมูลจากหนังสือ แนวการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551